Denkadviseren

Een directeur wil in zijn organisatie iets
verbeteren. Hij wil daarover advies van een
externe adviseur. Hun gesprek verloopt als
volgt:
Klant zegt: ‘Voordat ik begin, wil ik toch eerst
een beetje weten wie ik tegenover mij heb.
Ik zou graag willen weten wat je zoal gedaan
hebt op het gebied van advisering en met
name de resultaten, en wat jij daaraan denkt
te hebben bijgedragen. Zou je een paar
voorbeelden kunnen noemen?’
De (denk)
adviseur antwoordt: ‘Wat ik
gedaan heb, is dat ik zojuist met volle
aandacht naar jou heb geluisterd, als jouw
adviseur. Zo hoorde ik jou ons adviesgesprek
beginnen met de woorden “voordat ik begin”.
Met dit voorbeeld weet jij nu wellicht een
beetje wie je tegenover je hebt. Is dit weten
nu voor jou een resultaat dat ik zojuist heb
bijgedragen of een resultaat dat jij zelf hebt
geproduceerd en geïnterpreteerd uit wat je
mij hier hebt horen zeggen?’
Denkadviseren is niet de zoveelste variant
van organisatieadviseren. Het is een
wezenlijk andere benadering van adviseren,
begeleiden en coachen, waarbij de
denkadviseur niet optreedt als de deskundige
die een oplossing weet of bedenkt. In
plaats daarvan stimuleert hij vanuit een
belangeloze, verwonderde en aandachtige
houding de adviesvrager om zijn denken te
ontstroeven. Door het veranderen van zijn
bestaande interpretaties van en gedachten
over de werkelijkheid, en door zijn ideaalbeeld
nog eens kritisch tegen het licht te houden,
produceert de adviesvrager als het ware
zelf de oplossing van zijn probleem. De theorie achter denkadviseren is van
organisatiepsycholoog dr. Edu Feltmann, als
vervolg op zijn eerdere theorie over ‘mono-,
poly- en metaparadigmatisch adviseren’ die
hij beschreef in zijn dissertatie (1984). Uitgaande
van ‘de driehoek van betekenis’ uit
de taalfi losofi e (over de relaties tussen taal,
denken en werkelijkheid/waarheid) en geïnspireerd
door enkele bronnen uit de kunstfi
losofi e, de poëtica en de taalkunde — ‘de Drie
Gratiën’ — heeft hij de afgelopen 25 jaar zijn
visie op ‘het geheim van adviseren’ verder
ontwikkeld en verdiept, wat resulteert in een
verrassende, oorspronkelijke en radicaal
andere kijk op de praktijk van adviseren,
begeleiden en coachen.
Drie oud-leerlingen — Barbara Lubbers,
Makkie Metsemakers en Ger Dijkgraaf —
namen het initiatief om Edu’s ideeën bij
een breed publiek te introduceren. Met z’n
vieren schreven zij dit inspirerende boek
waarin zowel de theorie als de praktijk van
het denkadviseren op een inzichtelijke manier
wordt gepresenteerd. De vier auteurs proberen
daarbij te achterhalen ‘wat het toch is’
dat denkadviseren zoiets als ontroering kan
wekken, een soort sprakeloze verwondering
over de werking van taal in adviesgesprekken
die je doet denken: ‘Mooi… maar dat is het
woord niet’ (naar het gelijknamige boek van
Rutger Kopland).
Denkadviseren is zowel een verrassend, praktisch
en inzichtelijk boek als een ode aan de
eenvoud, lichtheid en waardigheid van ‘denkadviseren’.
Het zou ‘mooi’ zijn als iemand die
met dit boek in gesprek gaat een ervaring van
poëtica zou beleven… Dan zou ook het lezen
van dit boek een ervaring van ‘denkadviseren’
kunnen zijn: de ontstroevende ontdekking van
een nieuwe, aantrekkelijke kijk op adviseren.