Overleven in de dierentuin

Voormalig directeur van Artis Maarten Frankenhuis verzamelde meer dan twintig jaar lang archiefmateriaal, verhalen, artikelen, foto's en andere gegevens over hoe zijn dierentuin de oorlog heeft doorstaan. Hoe hield het personeel de honderden dieren in leven in tijden van gebrek? Vooral in de Hongerwinter was ook in Artis de schaarste nijpend. Zo moesten de leeuwen soms, met grote tegenzin, hun hongergevoel bevredigen met stokvis.

Behalve de dieren vonden ook tussen de twee- en driehonderd mensen in de tuin een veilig onderkomen: Joden, mannen die dwangarbeid in Duitsland probeerden te ontlopen, en een enkele verzetsman. Deze verborgen geschiedenis van onderduikers in Artis belicht de auteur aan de hand van citaten, anekdotes en door hemzelf en anderen gedocumenteerde verhalen.

Naast het verhaal van Artis biedt Overleven in de dierentuin een overzicht van het wel en vooral wee van alle Nederlandse en veel buitenlandse tuinen in Duitsland en bezet gebied. Wat dit boek duidelijk maakt, is dat elk van deze dierentuinen op heel verschillende wijze te maken heeft gekregen met de Duitse inval, gevechtshandelingen, schaarste, hongersnood, onderduikers, collaboratie en verzet, en ten slotte de bevrijding. 

Maarten Frankenhuis (1942) was van 1990 tot 2003 directeur van de Amsterdamse dierentuin Artis. In 2012 verscheen zijn novelle Droomonderduik, over de wonderlijke fantasiewereld en de traumatische belevenissen van een Joods onderduikertje in Artis.