Shinto

Over de maatschappelijke rol van de shinto in historisch perspectief

In het Japanse landschap zijn shintoheiligdommen en -heiligdommetjes even onontkoombaar als kersenbloesem en karaokebars. Men vindt ze op verlaten bergtoppen en op de daken van kantoorgebouwen, tussen landelijke rijstvelden en in drukke winkelstraten. Dat shinto een centraal element is van de Japanse identiteit staat buiten kijf. Over de aard van shinto zijn de meningen echter sterk verdeeld. Is het een natuurgodsdienst, een reliek uit premoderne tijden toen de Japanners nog in harmonie met de natuur leefden? Of een negentiende-eeuwse creatie, geschapen door de moderne Japanse staat om nationale solidariteit en keizertrouw te propageren? Is shinto Japans oorspronkelijke oergodsdienst, die door de hele geschiedenis heen zijn stempel op de Japanse cultuur heeft gedrukt? Of is dat een mythe die door nationalisten met een reactionaire agenda hardnekkig warm wordt gehouden?
Dit boekje probeert een evenwichtig beeld te geven van de historische ontwikkeling van shinto, van de Japanse oudheid tot op de dag van vandaag. Centraal staat de spanning tussen de heiligdommen en hun verankering in de plaatselijke gemeenschap enerzijds, en de centraliserende staatsmacht in zijn verschillende historische incarnaties anderzijds. Zo wordt duidelijk welke maatschappelijke rollen de heiligdommen en hun goden door de tijden heen in de Japanse samenleving hebben gespeeld.