Zo was het

`Mijn naam is Piera Sonnino, ik ben achtendertig jaar geleden geboren in Portici, dicht bij Napels, als vierde in een rij van zes kinderen. Met deze woorden begint Piera Sonnino haar naakte verslag van de verschrikkingen van Auschwitz. De Sonninos waren nog maar twee generaties lang bevrijd uit het getto van Rome toen de nationaal-socialistische rassenwetten ongenadig hard ingrepen in het leven van deze hechte Italiaans-Joodse familie.
	In 1960, tien jaar na haar terugkeer uit het concentratiekamp Braunschweig, schreef Piera haar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog op. Het manuscript, zonder enige doorhaling of fout, lag tweeënveertig jaar lang weggeborgen in een la, totdat Pieras dochters de tijd rijp achtten om het verhaal van hun moeder publiek te maken. In 2004 verscheen het boek voor het eerst in Italië en het sloeg in als een bom: er zijn inmiddels tienduizenden exemplaren van verkocht. Zo was het is inmiddels verschenen in de Verenigde Staten en zal binnenkort ook in Duitse vertaling gepubliceerd worden.
	Niet alleen de voorgeschiedenis, ook de onmenselijkheid in de kampen beschrijft Sonnino zoals het was. Zonder jammerklachten, zonder protesten en zonder `interessante verklaringen achteraf vertelt de schrijfster haar verhaal van verlies, wreedheid en wanhoop. Toch spreekt uit het boek ook haar liefde voor haar ouders, broers en zussen, die het slachtoffer zijn geworden van de zwartste passage uit de moderne geschiedenis. Sonninos breekbare en intieme relaas is een monument én een getuigenis: het geeft het immense en onbegrijpelijk grote aantal slachtoffers van de concentratiekampen een gezicht.