De pedagogiek van Jacobus Koelman

Jacobus Koelman (1631-1695) was een van de markantste
gereformeerde predikanten ten tijde van de zeventiende-eeuwse
Republiek. Zijn omvangrijke en veelzijdige oeuvre bevat ook een
handleiding voor de opvoeding: De pligten der ouders, in kinderen
voor Godt op te voeden (1679). Koelman ijverde voor een radicale
‘nadere reformatie’ van Kerk en Republiek. Hij geloofde in de
noodzakelijkheid en mogelijkheid om mensen te (her)vormen tot
beoefenaars van nauwgezette vroomheid. Met het oog op de
verwerkelijking van dit ambitieuze ideaal adviseerde hij opvoeders
hoe zij het leven van hun kinderen van jongs af aan moesten
pedagogiseren. Die inspanning zag hij als ‘ambtelijke’ arbeid in
dienst van het vernieuwende werk van de Heilige Geest. In deze
studie wordt uitvoerig ingegaan op die invalshoek van Koelmans
pedagogiek. Tevens worden de bronnen getraceerd die Koelman
heeft gebruikt bij het samenstellen van zijn boek. De pligten der
ouders blijkt voor een belangrijk deel gebaseerd op het werk van
Engelse puriteinen, onder wie Richard Baxter (1615-1691).