Wegwijs in lichaamsdonatie

Steeds meer mensen in Nederland laten hun lichaam na aan de wetenschap. Inmiddels staan ca. 16.000 lichaamsdonoren ingeschreven en hun aantal groeit. Daarmee neemt ook de behoefte aan heldere en toegankelijke informatie toe. De inschrijving als donor wordt namelijk soms geweigerd omdat de vraag van anatomische instituten naar lichamen de laatste jaren kleiner is dan het aanbod. Maar ook voor al ingeschreven donoren is de acceptatie van het lichaam niet gegarandeerd. Voor zowel donoren als nabestaanden moet daarom een en ander goed geregeld zijn.

Deze leidraad geeft antwoord op alle belangrijke vragen voor wie met lichaamsdonatie te maken krijgt: de donoren zelf , nabestaanden, uitvaartverzorgers, huisartsen, notarissen, anatomen en medische studenten. 

*  Hoe word je lichaamsdonor en wat moet je allemaal regelen: praktisch,
    financieel en juridisch? 
*  Hoe kun je een uitvaartritueel organiseren als er geen lichaam meer is om
    te begraven of te cremeren? Verstuur je rouwbrieven, wat zet je in de
    overlijdensadvertentie? Kun je de hulp inschakelen van een
    uitvaartverzorger? Zijn er mogelijkheden voor een gedenkplaats?
*  Ook als er geen lichaam is om afscheid van te nemen, maken nabestaanden
    kosten: voor het vervoer van het lichaam en voor een afscheidsritueel. Zijn
    er  uitvaartverzekeringen die hiermee rekening houden en de nabestaanden
    voor financiële verrassingen behoeden?
*  Lichaamsdonatie is geregeld in de Wet op de Lijkbezorging. Wat staat er in
    deze wet en wat is belangrijk voor huisartsen en notarissen om te weten? 
*  Hoe gaan medische  studenten en anatomen met de gedoneerde lichamen
    om? Welke richtlijnen nemen zij in acht en hoe worden zij gescreend?
*  Lichaamsdonatie is voor de meeste donoren een manier om - buiten de
    kaders van de religieuze instituten om - zin te geven aan de dood. Wat zijn
    de beweegredenen voor lichaamsdonatie?

Sophie Bolt is een cultureel antropoloog en verricht onderzoek naar 'lichaamsdonatie aan de wetenschap' aan de Radboud Universiteit Nijmegen in samenwerking met het Centrum voor Thanatologie.

Ineke van Zanten-Timmer is verbonden aan de afdeling Anatomie in het Universitair Medisch Centrum Groningen. Dagelijks is zij in gesprek met mensen die informatie vragen over het beschikbaar stellen van het lichaam aan de wetenschap.