De roep om leiderschap in de internationale politiek

"In de discussie over internationale politiek weerklinkt herhaaldelijk de roep om leiderschap. Velen geloven dat ons deel van de wereld niet meer is gezegend met de grote staatslieden van weleer. 
Nostalgie overheerst wanneer wordt verwezen naar leiders als Konrad Adenauer, Charles de Gaulle, John F. Kennedy en Margaret Thatcher. Zij beschikten ¿ naar men aanneemt ¿ over karakter, visie, dadendrang en overtuigingskracht. Eigenschappen die tegenwoordig dun zouden zijn gezaaid.

'De roep om leiderschap in de internationale politiek' neemt stelling tegen ondoordachte kritiek op de huidige generatie van politieke leiders. Tegen de achtergrond van politieke ontwikkelingen in de Verenigde Staten en vooral de Europese Unie licht Alfred van Staden zijn standpunt toe. 

Allereerst is er sprake van een vertekende beeldvorming. Aan leiders in het verleden wordt vaak met terugwerkende kracht een groter formaat toegedacht dan toen ze nog aan het roer stonden. 

Verder moeten de leiders van nu optreden onder omstandigheden die de uitoefening van leiderschap aanzienlijk bemoeilijken: sterk gegroeide internationale afhankelijkheid vermindert hun handelingsvermogen, massamedia stellen elke misstap genadeloos aan de kaak. Maar vooral is het vertrouwen van de burgers in de gevestigde politieke instituties sterk afgenomen.

Bij vele politieke vraagstukken staan leiders voor de opgave van de burgers tastbare offers te vragen in het heden ter wille van het bereiken van noodzakelijke maar tot op zekere hoogte ongrijpbare doelen in de toekomst. Ondanks de veranderde context behoudt leiderschap toch zijn betekenis, luidt de conclusie van de auteur. De moderne staatsman is de leider die het vermogen heeft het nationale belang zichtbaar te maken in het hogere belang dat gedeeld wordt met andere landen.

Alfred van Staden (1942) is hoogleraar Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Leiden en lid van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (voorzitter Commissie Europese Integratie). Van 1995 tot 2005 was hij directeur van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen ¿Clingendael¿ te Den Haag. 
Hij heeft veel gepubliceerd op het terrein van internationale veiligheidsvraagstukken, Europese integratie en buitenlandse politiek. De titel van zijn jongste boek is 'Between the rule of power and the power of rule. In search of an effective world order' (2007)."