Als goede mensen slechte dingen doen

Als goede mensen slechte dingen doen. Op zoek naar de psychologie achter de financiële crisis

Nog niet zo lang geleden was iedereen binnen de financiële wereld als een kip zonder kop aan het rondrennen om maar zoveel mogelijk cash flow te verzilveren. Hoe is dit idee van ongeremde groei in de hoofden van de mensen geraakt? Hoe komt het dat bankiers absurd hoge bonussen normaal vinden? Waarom begrijpen banken het sentiment van de maatschappij niet? Hoe komt het dat ogenschijnlijk verstandige mensen beslissingen nemen die tot grote huidige financiële malaise leiden? Tijdens een uitgebreid radio-interview bij BNR (14 mei 2010) deed De Cremer een oproep tot kennis, zelfinzicht en nieuw ethisch leiderschap in de financiële sector.

Bijgesteld beeld
In Als goede mensen slechte dingen doen gaat hoogleraar gedrags- en bedrijfsethiek David De Cremer op zoek naar de psychologie acher de financiële crisis. Daarbij wordt duidelijk dat het beeld van de rationele homo economicus fors bijgesteld moet worden. Banken, organisaties, maar ook burgers zijn in hun denken en doen vaak veel minder rationeel dan ze zelf graag willen geloven. 

Emoties en denkfouten
Steeds weer blijkt dat de beslissingen en het gedrag die tot de huidige financiële crisis hebben geleid voornamelijk zijn bepaald door emoties en denkfouten. Zelfbedrog, eigenbelang en kortetermijndenken het in de bedrijfspraktijk maar te vaak van ethisch leiderschap en rationele financiële planning. 

Inhoudsopgave

De financiële crisis
Grenzen van de rationaliteit
Gewenst: minder ratio, meer gevoel
Echte welvaart, echt geluk
De illusie van ongeremde economische groei
Waarom economische krimp niet zo slecht is
Rotte appels. Of is er meer aan de hand?

De menselijke psyche
Onbewust eigenbelang in de financiële wereld
Goldman Sachs: ander gedrag, zelfde motief
Eigen risicos voorspellen kan niet
Het nieuwe bankieren: financiële verantwoordelijkheid nemen
Stoot ABN AMRO zich aan dezelfde steen?
Dirk Scheringa, optimistisch slachtoffer

Bonussen
Wanneer het gebruik van bonussen escaleert
Gebrek aan morele verantwoordelijkheid
Bonussen maken niet gelukkig
De bonus als zelfgecreëerde mythe

Vertrouwen
Het echte vertrouwen
De waarde van excuses maken
De Griekse saga en het gebrek aan integriteit
Herstel van vertrouwen in drie stappen

Corruptie en regels
Corruptie als gewoonte
Corruptie doorbreken in vier stappen
Prijsmanipulaties: wanneer de armen voor de rijken betalen
Politici die elkaar wantrouwen
Gedragscodes: meer regels, minder moreel besef

Management en opleiding
Ethisch leiderschap, een lastige evenwichtsoefening
De nieuwe bankier
Beroepseed voor toekomstige managers?

Conclusie

Dankwoord

Biografie

David De Cremer (1972) is opgeleid als experimenteel sociaal psycholoog en is momenteel hoogleraar gedragsethiek binnen organisaties en management aan Rotterdam School of Management (Erasmus Universiteit), gasthoogleraar aan de London Business School (Verenigd Koninkrijk) en de Universiteit van Gent (België) en lid van de Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). 

De Cremer publiceert geregeld columns en opiniestukken in diverse Nederlandse en Vlaamse kranten. Hij behaalde zijn proefschrift (Ph.D.) aan de University of Southampton (Verenigd Koninkrijk) en heeft voor zijn aanstelling aan de Erasmus Universiteit academische posities vervuld aan New York University, Harvard University, de Universiteit van Maastricht en de Universiteit van Tilburg. Tijdens een uitgebreid radio-interview bij BNR deed De Cremer een oproep tot kennis en zelfinzicht in de financiële sector.

Moraliteit, macht en vertrouwen
Als wetenschappelijk directeur van het Erasmus Centre of Behavioural Ethics (www.erim.nl/behaviouralethics) onderzoekt hij waarom mensen belang hechten aan moraliteit en rechtvaardigheid en hoe dit een rol speelt bij het maken van beslissingen, het uitoefenen van leiderschap, het gebruiken van macht en het opbouwen van vertrouwen. 

Voor zijn onderzoek binnen dit domein heeft David De Cremer tal van internationale wetenschappelijke onderscheidingen ontvangen, waaronder de British Psychology Society award for Outstanding Ph.D. thesis in social psychology, de Jos Jaspars Early Career award for outstanding contributions to social psychology, de Comenius European Young Psychologist award en de International Society for Justice Research Early Career Contribution Award.