Julius

Paus Julius Il, alias Giuliano della Rovere, stierf op 21 februari 1513. Kort daarna circuleerde in diverse kringen, onder meer te Bazel en in Engeland, een manuscript van een 1200-tal 
regels: 

Julius, een geestige en pittige dialoog, geschreven door een bijzonder onderlegd iemand; waarin verteld wordt hoe paus Julius Il na zijn dood bij de hemelpoort aanklopt, maar door Petrus niet wordt binnengelaten. Toch werd hij tijdens zijn leven zeer heilig genoemd, en zelfs Zijne Heiligheid, had hij faam verworven door de vele oorlogen die hij met succes voerde, en verkeerde hij in de stellige overtuiging ook in de hemel voortaan de scepter te kunnen zwaaien. Lezer, bedwing je lach.

De auteur hulde zich in een waas van mysterie, maar insiders herkenden de vlijmscherpe pen van Erasmus. Zelf is hij nooit openlijk voor het vaderschap van zijn geesteskind uitgekomen, maar het lijdt nauwelijks twijfel dat het werkje aan Erasmus moet worden toegeschreven. Hij rekent er af met iemand die de belichaming was van alles wat een paus in zijn ogen niet hoorde te zijn. Julius was politick én militair uiterst actief, had managerskwaliteiten en huldigde het principe dat het doel de middelen heiligt. Hij zag het als zijn opdracht om de Kerk als een volwaardige wereldlijke macht te profileren. Toch geeft Erasmus Julius in dit werkje volop gelegenheid zijn denkbeelden en werkwijzen uiteen te zetten. De politieke analyses die hij hem in de mond legt zijn scherpzinnig en getuigen van een goed inzicht in de eerste decennia van de 16° eeuw.