Sociaaldemocratische toekomstbeelden

De originele toekomstroman van Eugen Richter, vertaald en ingeleid door Patrick Stouthuysen

Zestien jaar voor de Russische Revolutie beschreef Eugen Richter hoe een socialistische samenleving er in de praktijk zou uitzien, en vooral, hoe die gedoemd was tot economische stagnatie en politieke dictatuur. Twee decennia voor Jevgeni Zamjatins Wij en een halve eeuw voor George Orwells Animal Farm en 1984, deed Richter dat onder de vorm van een politieke toekomstroman.

Eugen Richter (1838-1906) was een Duits politicus, voorman van de links-liberale Deutsche Fortschrittspartei. In 1891 publiceerde hij zijn Sociaaldemocratische toekomstbeelden, een politieke satire van het leven onder het socialisme, die ontelbare malen werd herdrukt en in de belangrijkste Europese talen werd vertaald. Richters boekje is vandaag grotendeels vergeten. Dat is jammer, want het blijft verbazend hoe accuraat hij in 1891 weet te beschrijven wat we in de volgende eeuw zullen zien in de Sovjet-Unie, in het vroegere Oostblok, in China, in Cuba, in Venezuela en overal waar het socialisme werd uitgeprobeerd.

Patrick Stouthuysen is verbonden aan de vakgroep Politieke Wetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel waar hij de geschiedenis van het politieke en sociale denken doceert en onderzoek doet over de geschiedenis van het liberalisme. Hij publiceerde bij ASP eerder onder meer Alexis de Tocqueville. Over de democratie in Amerika (2008) en Adam Smith. Hoe worden landen welvarend? (2009).