Herodotus CE Grieks | 2023 | leerlingenboek

Nomos is koning. Herodotus’ belangstelling voor vrouwen en mannen in andere culturen. is een volledige uitwerking van de syllabus voor het CE Grieks 2023. Er is naar gestreefd de cultuurhis-torische inleidingen evenwichtig over het boek te versprei-den om een opeenhoping van hoofdstukken zonder Grieks te voorkomen en tevens een gevarieerde opzet te bieden. 
De Griekse tekst is die van C. Hude, Herodoti Historiae, Oxford 19273 (Oxford Classical Texts). We hebben ervoor gekozen om voor de verplichte vertaalde passages uit Historiën niet de vertaling van één vertaler te nemen, maar van drie ver-schillende, namelijk Onno Damsté (vertalingen uit boek 1), Hein L. van Dolen (de vertalingen uit boek 3 en 4) en Wol-ther Kassies (de vertalingen uit boek 2, 8 en 9). De vertaling van Ilias 6.289-292, Odyssee 4.227-330 en 351-352 is van de hand van de Roy van Zuydewijn. 
Het boek vormt een sluitend systeem. Alle woorden die de leerlingen verondersteld worden te kennen staan in de alfabetische woordenlijst, alle woorden die niet in deze basiswoordenlijst voorkomen zijn geannoteerd. In de alfa-betische woordenlijst zijn ook de frequent in het pensum voorkomende woorden opgenomen. Op verzoek van vele gebruikers van de Eisma-examenbundels wordt deze alfa-betische woordenlijst niet in het boek opgenomen, maar als los katern bij het boek geleverd. Zo kan een docent zelf beslissen of leerlingen de alfabetische woordenlijst bij het vertalen gebruiken of het woordenboek. Bij de annotatie zijn we uitgegaan van de basiswoordenlijst van Logos. De eerste Griekse teksten van het pensum (hfdst. 2 en 3) zijn wat ruimer van aantekeningen voorzien. 
Leerlingen worden geleidelijk geconfronteerd met het Io-nisch van Herodotus, dat in de vorm van onthoudblokken in hoofdstuk 14 in samenhang wordt aangeboden. We heb-ben enkele onderwerpen toegevoegd die niet in de syllabus staan, maar wel vaak voorkomen in het pensum. Deze on-derwerpen zijn voorzien van een *.
Er is een apart hoofdstuk (hfdst. 15) gewijd aan Herodotus als verteller, waarin de relevante narratologische begrip-pen worden behandeld. Allerlei belangrijke grammaticale items worden naar aanleiding van de teksten in onthoud-blokken herhaald (hfdst. 16).
Achterin het boek (hfdst. 17) is een op basis van het pensum samengestelde lijst van basiswoorden opgenomen. Het is aan te bevelen deze woorden voorafgaand aan het vertalen van een passage te laten leren. Wij zijn ervan overtuigd dat bij Herodotus woordkennis bevorderlijk is voor de vertaal-vaardigheid. 
Het boek bevat veel vragen en opdrachten die op uiteenlo-pende zaken betrekking hebben: grammaticale structuur, narratologie, inhoud, strekking en structuur van de tekst, tekstvarianten en de illustraties. Ook zijn er vragen waarbij leerlingen de bestudeerde Griekse tekst moeten vergelijken met een bestaande vertaling ervan, ten einde deze vertaling te beoordelen. Ook bij de teksten in vertaling zijn opdrach-ten toegevoegd die vooral betrekking hebben op de inhoud van de tekst en de voortgang van het verhaal. 
In het boek zijn 12 proefvertalingen opgenomen (hfdst. 18), die alle aansluiten bij het thema van het pensum. Verder zijn in het docentenboek nog eens drie proefverta lingen toege-voegd. De annotaties bij de vijftien proefvertalingen zijn af-gestemd op het Woordenboek Grieks-Nederlands van Eisma. Hoofdstuk 13 is gewijd aan het thema van het pensum. Na een inleiding worden algemene vragen bij het pensum aan-geboden om leerlingen te stimuleren na te denken over de manier waarop het thema in de teksten van het pensum aan bod komt. 
In het docentenboek staan verder de werkvertalingen van de Griekse teksten en van alle proefvertalingen waarvan drie met een kolonindeling, de antwoorden op de vragen en opdrachten en de CvTE-minimumlijst van 2015.
De spelling van eigennamen geeft in dit boek een pro-bleem. Wij hebben ons in de inleidingen, werkvertalingen, aantekeningen en onderschriften bij de illustraties gehou-den aan de spelling (de ‘Latijnse’ spelling) die de syllabus gebruikt en die ook op het examen zal worden toegepast. De vertalers daarentegen gebruiken de ‘Griekse’ spelling. We begrijpen dat een en ander voor leerlingen verwarrend is. Vandaar dat we het boek beginnen met een opmerking over de spelling.
Verder is er gratis aanvullend lesmateriaal beschikbaar in de vorm van powerpoints met analyses van lastige zinnen. Bovendien worden de Griekse teksten in een apart katern bij het boek aangeboden. Ze worden ook digitaal aange-leverd in PDF en Word. Dat geldt ook voor de proefverta-lingen, de basiswoorden en de alfabetische woordenlijst. Docenten die een abonnement hebben op de examenbun-del krijgen dit automatisch toegezonden.
We zijn Mathieu de Bakker, Michèle Meijer en Maria van de Poel erkentelijk voor hun adviezen.
Tot slot willen we Gino Weel en Chantal Bekkers van  Grefo bedanken voor hun geduld en grote inzet dit boek opti-maal vorm te geven.
De auteurs,
Jori Castricum, Charles Hupperts en Aniek van den  Eersten