De toekomst wordt anders

In alles wat wij denken, voelen en doen is een toekomstverwachting werkzaam. Bij onze plannen en verwachtingen, onze angst en onze hoop, ons vertrouwen en ons wantrouwen spelen  beelden over de toekomst mee. Iedere menselijke beslissing houdt een visie op de toekomst in. Maar wat weten we eigenlijk over  de toekomst, wat kùnnen we daarover weten? Laten onze voorspellingen  ons  niet al te vaak in de steek?  Prognoses zijn weinig betrouwbaar, maar  toch zijn ze een onmisbaar bestanddeel van ons persoonlijk en maatschappelijk leven. Onze visie op de toekomst  wordt  beïnvloed door de opinies en voorstellingen die zich in onze omgeving doen gelden. Valt daarin een patroon te herkennen dat  ons enig houvast kan  geven?
Wat bedoelen we met woorden als  'prognose',  'economische waarde', 'kwaliteit', 'bewustzijn', 'intuïtie' of 'moraal'; woorden die in tal van  toekomstverwachtingen voorkomen? Welke vanzelfsprekend lijkende inzichten zitten achter die concepten? En blijven dat altijd dezelfde vanzelfsprekendheden  waaraan we nu eenmaal gewend zijn? Is het - bijvoorbeeld - vanzelfsprekend dat de inhoud van ons bewustzijn uitsluitend wordt bepaald door genetisch bepaalde aanleg en door wat wij door onze zintuigen waarnemen ?  In dit essay  wordt  de mogelijkheid overwogen van andere dan technologische vernieuwingen, waardoor de toekomst  zal worden bepaald door verandering van een aantal  belangrijke concepten, door morele en maatschappelijke innovaties. Sigbert Samson was na een studie chemie  werkzaam als research-chemicus in  het landbouwkundig onderzoek en in de chemische industrie. Daar specialiseerde hij zich in  de beoordeling en de voorbereiding van  onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten. Na enkele jaren studie filosofie werd  hij als directeur en cursusleider verbonden aan een instituut  voor volwassenen-educatie in internaatsverband. Sindsdien publiceert hij  over de betekenis van het informatie-concept  voor gezondheidszorg,  economie en ethiek, met bijzondere aandacht voor aspecten van kwaliteit en zingeving.