Hoeders van de wijsheid

De meer dan vierduizend bewaarde Griekse epigrammen handelen over goden en helden, dichters en denkers, over leven en liefde, zorgen en dood. Kleine gedichtjes zijn het, die in een flits iets wezenlijks belichten van mensen en dingen.
Zo zijn er ook tientallen epigrammen gewijd aan filosofen, groot en klein. Zij liggen verspreid over de zestien boeken van de Anthologia Graeca, maar hier bijeengelezen en aangevuld met twintig epigrammen van Diogenes Laërtios vormen zij in hun chronologische ordening een verborgen geschiedenis van de Griekse filosofie.
In deze verzameling is het oudste epigram van de hand van Simonides van Keos (6e eeuw v.C.) en het bezingt Kleoboulos, een van de Zeven Wijzen. Tot de jongste gedichten behoort een epigram van Palladas over de filosofe Hypatia van Alexandrië (5de eeuw n.C.). Naast anonieme en minder productieve dichters, zijn er ook grote namen uit de epigrammenliteratuur, zoals Antipatros van Sidon, Leonidas van Tarente en Lucillius. Ook van elders bekende auteurs als Kallimachos, Loukianos en Menandros vullen de selectie aan.
Wie kennis wil maken met de Griekse wijsbegeerte, hoeft niet alleen fragmenten van Parmenides, dialogen van Plato, traktaten van Aristoteles en brieven van Epikouros te lezen. In de marge van die werken zeggen de epigrammen uit de Anthologia Graeca veel over de receptie van Griekse wijsgeren in de oudheid zelf: ze loven Plato, drijven de spot met cynici en epicuristen of doen vergeten filosofen even herleven. Deze poëtische flitsen zijn nu eens anecdotisch en leuk, dan weer ernstig en diep, maar altijd puntig en treffend. Samen vormen zij een alternatieve geschiedenis van de Griekse filosofie.


Inhoud


Inleiding

Hoeders van de wijsheid

I - De Zeven Wijzen
  1. Zeven Wijzen AG 7.81 – Antipatros van Sidon
  2. Zeven Wijzen AG 9.366 – Anonymus
  3. Thales van Milete AG 7.83-84  – Anonymi
  4. Thales van Milete AG 7.85 – Diogenes Laërtios
  5. Solon van Athene AG 7.86 – Anonymus
  6. Solon van Athene AG 7.87 – Diogenes Laërtios
  7. Solon van Athene AG 9.595b – Anonymus
  8. Chilon van Sparta AG 7.88 – Diogenes Laërtios
  9. Chilon van Sparta AG 9.596 – Anonymus
 10. Pittakos van Mitylene AG 7.89 – Kallimachos
 11. Pittakos van Mitylene DL 1.79 – Anonymus
 12. Bias van Priëne AG 7.90 – Anonymus
 13. Bias van Priëne AG 7.91 – Diogenes Laërtios
 14. Anacharsis de Scyth AG 7.92 – Diogenes Laërtios
 15. Kleoboulos van Lindos AG 7.618 – Anonymus
 16. Kleoboulos van Lindos DL 1.90 – Simonides van Keos
 17. Periandros van Korinthe AG 7.619 – Anonymus
 18. Periandros van Korinthe AG 7.620 – Diogenes Laërtios

II - De Presocratici
 19. Anaximenes van Milete AG 2.50-51 – Christodoros van Koptos
 20. Ferekydes van Syros AG 2.351-353 – Christodoros van Koptos
 21. Ferekydes van Syros AG 7.93 – Anonymus
 22. Ferekydes van Syros DL 1.120-121 – Diogenes Laërtios
 23. Pythagoras van Samos AG 2.120a -124 – Christodoros van Koptos
 24. Pythagoras van Samos AG 7.119 – Anonymus
 25. Pythagoras van Samos AG 7.120 – Xenofanes
 26. Pythagoras van Samos AG 7.121 – Diogenes Laërtios
 27. Pythagoras van Samos AG 7.122 – Diogenes Laërtios
 28. Pythagoras van Samos AG 10.46 – Palladas
 29. Pythagoras van Samos AG 16.325 – Julianos, prefect van Egypte
 30. Pythagoras van Samos AG 16.326 – Anonymus
 31. Pythagoras van Samos DL 8.44 – Diogenes Laërtios
 32. Pythagoras van Samos DL 8.45 – Diogenes Laërtios
 33. School van Pythagoras AG 14.1 – Metrodoros (?)
 34. Filolaos van Kroton AG 7.126 – Diogenes Laërtios
 35. Epicharmos van Kos AG 7.125 – Anonymus
 36. Eudoxos van Knidos AG 7.744 – Diogenes Laërtios
 37. Herakleitos van Efese AG 2.354-356 – Christodoros van Koptos
 38. Herakleitos van Efese AG 7.79 – Meleagros
 39. Herakleitos van Efese AG 7.127 – Diogenes Laërtios
 40. Herakleitos van Efese AG 7.128 – Anonymus
 41. Herakleitos van Efese AG 7.479 – Theodoridas
 42. Herakleitos en Demokritos AG 9.148 – Anonymus
 43. Herakleitos van Efese AG 9.540 – Anonymus
 44. Zenon van Elea AG 7.129 – Diogenes Laërtios
 45. Empedokles van Agrigentum AG 7.123 – Diogenes Laërtios
 46. Empedokles van Agrigentum AG 7.124 – Diogenes Laërtios
 47. Anaxagoras van Clazomenai AG 7.94 – Anonymus
 48. Anaxagoras van Clazomenai AG 7.95 – Diogenes Laërtios
 49. Demokritos van Abdera AG 2.131-135 – Christodoros van Koptos
 50. Demokritos van Abdera AG 7.56 – Anonymus
 51. Demokritos van Abdera AG 7.57 – Diogenes Laërtios
 52. Demokritos van Abdera AG 7.58 – Julianos, prefect van Egypte
 53. Demokritos van Abdera AG 7.59 – Julianos, prefect van Egypte

III - Sofisten, Sokrates en de kleine Socratici
 54. Protagoras van Abdera AG 7.130 – Diogenes Laërtios
 55. Protagoras van Abdera AG 7.131 – Anonymus
 56. Protagoras van Abdera AG 7.132 – Anonymus
 57. Sokrates AG 7.96 – Diogenes Laërtios
 58. Sokrates AG 7.629 – Antipatros van Thessalonike
 59. Sokrates AG 9.594 – Anonymus
 60. Sokrates AG 16.327 – Johannes Barbullakos
 61. Alexinos van Elis DL 2.110 – Diogenes Laërtios
 62. Stilpon van Megara DL 2.120 – Diogenes Laërtios
 63. Diodoros van Iasos DL 2.112 – Diogenes Laërtios
 64. Menedemos van Eretria DL 2.144 – Diogenes Laërtios
 65. Cynicus AG 11.153 – Lucillius
 66. Cynicus AG 11.154 – Lucillius
 67. Cynicus AG 11.155 – Lucillius
 68. Cynicus AG 11.156 – Ammianos
 69. Cynicus AG 11.157 – Ammianos
 70. Cynicus AG 11.158 – Antipatros van Thessalonike
 71. Cynicus AG 11.410 – Loukianos
 72. Cynicus AG 11.434 – Loukianos
 73. Antisthenes van Athene AG 7.115 – Diogenes Laërtios
 74. Diogenes van Sinope AG 7.63 – Anonymus
 75. Diogenes van Sinope AG 7.64 – Anonymus
 76. Diogenes van Sinope AG 7.65 – Antipatros van Sidon
 77. Diogenes van Sinope AG 7.66 – Honestos
 78. Diogenes van Sinope AG 7.67 – Leonidas van Tarente
 79. Diogenes van Sinope AG 7.68 – Archias
 80. Diogenes van Sinope AG 7.116 – Diogenes Laërtios
 81. Diogenes van Sinope AG 9.145 – Anonymus
 82. Diogenes van Sinope AG 16.333 – Antifilos van Byzantium
 83. Diogenes van Sinope AG 16.334 – Antifilos van Byzantium
 84. Menippos van Gadara DL 6.100 – Diogenes Laërtios
 85. Hipparchia van van Maroneia AG 7.413 – Antipatros van Sidon
 86. Bion van Borysthenes DL 4.55-57 – Diogenes Laërtios
 87. Timarchos van Alexandrië AG 7.520 – Kallimachos
 88. Gorgias AG 7.134 – Anonymus

IV - Plato en de Academie
 89. Plato AG 2.97-98 – Christodoros van Koptos
 90. Plato AG 7.60 – Simias
 91. Plato AG 7.61 – Anonymus
 92. Plato AG 7.62 – Anonymus
 93. Plato AG 7.108 – Diogenes Laërtios
 94. Plato AG 7.109 – Diogenes Laërtios
 95. Plato AG 9.188 –Anonymus
 96. Plato AG 9.358 –Anonymus
 97. Plato AG 15.39b – Anonymus
 98. Plato AG 16.31 – Speusippos
 99. Plato AG 16.328 – Anonymus
100. Speusippos van Athene AG 7.101 – Diogenes Laërtios
101. Xenokrates van Chalkedon AG 7.102 – Diogenes Laërtios
102. Pamfilos van Samos AG 7.587 – Julianos, prefect van Egypte
103. Polemon en Krates van Athene AG 7.103 – Antagoras
104. Polemon van Athene DL 4.20 – Diogenes Laërtios
105. Krantor van Soloi DL 4.25 – Theaitetos 
106. Krantor van Soloi DL 4.27 – Diogenes Laërtios
107. Arkesilaos van Pitane AG 7.104 – Diogenes Laërtios
108. Kleombrotos van Ambrakia AG 7.471 – Kallimachos 
109. Lakydes van Kyrene AG 7.105 – Diogenes Laërtios
110. Karneades van Kyrene DL 4.65-66 – Diogenes Laërtios

V - Aristoteles en de Peripatos
111. Aristoteles AG 2.16b-22 – Christodoros van Koptos
112. Aristoteles AG 7.107 – Diogenes Laërtios
113. Aristoteles AG 16.329 – Anonymus
114. Aristoteles AG 16.330 – Anonymus
115. Aristoteles DL 5.11 – Theokritos van Chios
116. Theofrastos van Eresos AG 7.110 – Diogenes Laërtios
117. Herakleides van Pontos AG 7.114 – Diogenes Laërtios
118. Demetrios van Faleron AG 7.113 – Diogenes Laërtios
119. Straton van Lampsakos AG 7.111 – Diogenes Laërtios
120. Lykon van Troas  AG 7.112 – Diogenes Laërtios

VI - Stoïcisme, epicurisme en scepticisme
121. Stoa AG 9.496 – Athenaios van Naukratis
122. Zenon van Kition AG 7.117 – Zenodotos de Stoïcijn
123. Zenon van Kition AG 7.118 – Diogenes Laërtios
124. Zenon van Kition DL 7.29 – Antipatros van Sidon
125. Dionysios van Herakleia AG 10.38 – Timon van Phleious
126. Ariston van Chios DL 7.164 – Diogenes Laërtios
127. Kleanthes van Assos AG 11.296 – Timon van Phleious
128. Kleanthes van Assos DL 7.176 – Diogenes Laërtios
129. Chrysippos van Soloi AG 7.706 – Diogenes Laërtios
130. Epiktetos van Hiërapolis AG 7.676 – Anonymus
131. Epiktetos van Hiërapolis AG 9.207 – Anonymus
132. Epiktetos van Hiërapolis AG 9.208 – Anonymus
133. Epikouros van Samos DL 10.12 – Athenaios van Naukratis
134. Epikouros van Samos AG 7.72 – Menandros
135. Epikouros van Samos AG 7.106 – Diogenes Laërtios
136. Epicurist AG 6.307 – Fanias
137. Epicurist AG 11.50 – Automedon
138. Epicurist AG 11.93 – Lucillius
139. Epicurist AG 11.103 – Lucillius
140. Epicurist AG 11.249 – Lucillius
141. Epicuristen AG 11.44 – Filodemos
142. Anaxarchos van Abdera AG 7.133 – Diogenes Laërtios
143. Pyrrho van Elis AG 7.576 – Julianos, prefect van Egypte

VII - Neoplatonisme
144. Porfyrios van Tyr AG 9.214 – Leo de Filosoof
145. Hypatia van Alexandrië AG 9.400 – Palladas
146. Proklos van Constantinopel AG 7.341 – Proklos
147. Proklos van Constantinopel AG 9.196 – Marinos van Napels
148. Proklos van Constantinopel AG 9.197 – Marinos van Napels
149. Proklos van Constantinopel AG 9.202 – Leo de Filosoof

Epiloog
150. De filosoof AG 11.354 – Agathias Scholastikos