Ommekeer

BERNARDUS VAN CLAIRVAUX

Ommekeer
De omvormende kracht van Gods woord


Vertaling: Krijn Pansters en Guerric Aerden ocso
Inleiding en annotatie: Guerric Aerden ocso

Op een eerste november in de late jaren dertig van de twaalfde eeuw, staat Bernardus te preken in Parijs. Zijn gehoor bestaat uit een groep studenten uit de entourage van Abaelardus, de grote rationele theoloog. Velen laten zich door Bernardus' vuur overtuigen en worden zelf monnik te Clairvaux. Een van hen, Godfried van Auxerre, zal het zelfs brengen tot privé-secretaris van de beroemde abt. Hij speelt in de reportage en latere redactie van de Parijse preek een cruciale rol. Het geschrift dat in dit boek voor het eerst in het Nederlands wordt uitgegeven onder de naam 'Ommekeer' is een ervaringsdocument. Het is geschreven door een monnik die leefde vanuit Gods woord dat dagelijks via koorgebed en lectio divina bij hem binnen kwam. Bernardus toont aan dat het uitwendig waargenomen woord van de Schrift aansluiting zoekt bij onze inwendigheid. Tussen beide is er immers een affiniteit. Voor de mens die terugkeert naar zijn hart, bewerkt dat woord een radicale omvorming. De mens die er zich door laat bewegen wordt een arme van geest, een vredestichter voor zijn omgeving. De zaligsprekingen uit het evangelie worden gaandeweg op hem van toepassing. Zo omgevormd worden is een weg naar geluk en zaligheid.


Inhoudsopgave

Noot van de vertalers

Voorwoord

Inleiding   

Tekst De conversione- Ommekeer. De omvormende kracht van Gods woord
        Het uur van de bekering
        Voorrang aan Gods stem
        Het boek van het bewustzijn
        Afkeer voor zichzelf
        De zondaar: een vijand voor zichzelf
        De hel: absolute geslotenheid
        Smartelijk begin van de bekering
        Onrijpe poging tot ommekeer
        Gehechtheid aan het genot
        De rede peilt de afgrond van het kwaad
        De eerste twee zaligsprekingen en de rede
        Het falen van de rede en de ijdelheid van het genot
        Een slavenbestaan als gevolg
        De dood, onze laatste gast
        De eeuwigheidswaarde van onze daden
        Niets blijft verbogen
        Eeuwige straf, ook voor clerici
        UItieme oproep
        Impasse van de rede
        Tranen als uitweg: de derde zaligspreking
        De rede en het ontwaken van het verlangen
        Hervonden geluk
        Honger en verzadiging: de vierde zaligspreking
        Bekering van de wil
        Zuivering van de herinnering
        Verzoening met zichzelf: vijfde zaligspreking   
        Schouwen van God: zesde zaligspreking
        Verantwoordelijkheid van de clerici: zevende zaligspreking
        Bedrog van kennis en macht
        Schandaal van niet-bekeerde clerici
        Sodom en Gomorra
        Misleidend celibaat
        Toevlucht tot boetvaardigheid
        Vervolging: laatste zaligspreking
        De beloning   

Registers

De vertalers