Bevolkingsvraagstukken in Nederland anno 2012

Discussies over vergrijzing worden vaak beheerst door financieel-economische argumenten waarbij vooral wordt benadrukt dat de kosten van pensioen- en zorgvoorziening een sterk beslag leggen op de overheidsfinanciën. De uitdagingen die de vergrijzing aan onze samenleving stelt zijn inderdaad groot. Maar de vergrijzing heeft ook een ander gezicht en betekent onder meer dat wereldwijd steeds meer mensen langer en gezonder leven. Met recht is dit een van onze grootste verworvenheden te noemen. Een langer en gezonder leven stelt ouderen ook steeds meer in staat om langer maatschappelijk actief te blijven. De rol van ouderen is zeker niet uitgespeeld als de pensioengerechtigde leeftijd (wanneer dan ook) is bereikt. 

Dit rapport gaat over Nederland, waar mannen gemiddeld bijna 79 jaar oud worden en vrouwen bijna 83 jaar. Ook het aantal jaren dat we nog mogen verwachten te leven nadat we wat nu nog de 'pensioengerechtigde leeftijd' heet, hebben bereikt neemt toe. En de stijging van de gemiddelde levensduur zet door. We leven niet alleen langer. Ook het aantal gezonde levensjaren neemt toe en deze ontwikkeling geeft in ieder geval steeds meer mogelijkheden om actief ouder te worden. En dat wordt in steeds meer landen de inzet van het beleid. Niet voor niets werd het jaar 2012 door de Europese Commissie uitgeroepen tot het 'Jaar van actief ouder worden en solidariteit tussen generaties'. 

Actief ouder worden gaat voor een belangrijk deel over het verhogen van de arbeidsdeelname van ouderen en langer doorwerken. Dat is al steeds meer de praktijk, waarbij opvalt dat ook de opvattingen over langer doorwerken niet in 'beton' zijn gegoten maar aan verandering onderhevig zijn. Ouder worden heeft ook zijn uitwerking op onze mobiliteit, het vrije tijdsgedrag en op de woningmarkt. Actief ouder worden gaat ook over andere bijdragen die ouderen aan de samenleving geven, zoals in het vrijwilligerswerk, als mantelzorger of bij andere vormen van intergenerationele steun die heel vaak van oud naar jong gaat. Ouderen dragen zelf actief bij aan het 'vergrijzingsbestendig' maken van onze samenleving.