Ontspoord kapitalisme

Populisme kwam niet uit de lucht vallen, maar blijkt diepe economische wortels te hebben. Vanaf de jaren zeventig werd de bestaanszekerheid in de rijke westerse landen ondermijnd door hyperglobalisering en de opkomst van het superkapitalisme. Door de ICT-revolutie kwamen de middengroepen extra in de verdrukking. Gelegitimeerd door een neoliberale ideologie trokken multinationals en aandeelhouders steeds meer macht naar zich toe. Daarbovenop verloren kiezers invloed door de overdracht van bevoegdheden aan supranationale organisaties. Verzorgingsstaten werden versoberd. De ongelijkheid nam negentiende-eeuwse vormen aan.
Vanaf de jaren tachtig begon de financiële economie de reële economie te overheersen. Malafide praktijken en zeepbellen veroorzaakten in 2008 een diepe crisis, waardoor ook andere zwakheden aan het licht kwamen. In de jaren daarna dreef de eurocrisis de volkeren van Europa uit elkaar. Ondanks alle inspanningen is het systeem niet wezenlijk veranderd. Na de uitbraak van het coronavirus in het voorjaar van 2020 werden de kwetsbaarheid ervan en de opgekropte spanningen opnieuw pijnlijk zichtbaar.
Voormalig CDA-coryfee Bert de Vries neemt de lezer in Ontspoord kapitalisme mee op een reis door de ontstaansgeschiedenis van al deze ontwikkelingen. Aan het eind ervan presenteert hij radicale hervormingen om het kapitalisme houdbaarder, socialer en duurzamer te maken. Alleen zo kan worden voorkomen dat het systeem volledig in dienst blijft staan van een marktelite die er buitensporig van profiteert.


Bert de Vries (1938) was in de jaren tachtig fractievoorzitter van het CDA, en van 1989 tot 1994 minister van Sociale Zaken in het kabinet Lubbers-Kok. Eerder publiceerde hij de bestseller Overmoed en onbehagen.