Vechten, bidden en verplegen

Middeleeuwse ridder- en hospitaalorden werden gesticht om pelgrims op te vangen en te beschermen in het door kruisvaarders veroverde Palestina. Maar ze werden ook elders ingezet om vijanden van de christenheid te bestrijden. Daarvoor verwierven ze bezittingen in heel Europa, wat hen tot machtige broederschappen maakte. Dat was ook het geval in de Noordelijke Nederlanden, met inbegrip van de zich tot Bremen toe uitstrekkende Friese landen. Vooral de johannieters en de Duitse Orde stichtten hier veel conventen en beheerscentra, die werden bewoond door priesters, ridders en zelfs zusters. In twaalf thematische studies komen hun ontwikkelingslijnen en bijzondere karaktertrekken aan bod, vanaf hun ontstaan in de twaalfde eeuw tot aan de Hervorming.

Inhoudsopgave: Vechten of verplegen? Ontstaan en begintijd van het huis en de balije van Utrecht van de Duitse Orde   De johannieter zusters in middeleeuws Friesland   De johannieters van Sneek: namen, herkomst en carrières   Netwerken voor het Heilige Land. Jacob van Zuden en de expansie van de johannieters in het bisdom Utrecht (geschreven samen met Florence Koorn)   De johannieter commanderij van Wemeldinge   Nederlandse ridderbroeders van de Duitse Orde in Lijfland: herkomst, afkomst en carrières   Een toevluchtsoord voor de 'arme' adel. Veranderingen in de toelating van ridderbroeders tot de Duitse Orde in de vijftiende eeuw   Crisis in Pruisen, crisis in de balijen? De casus Utrecht, 1443-1469   Friesland en Groningen onder de Duitse Orde? Een fantastisch plan van hoogmeester Albrecht van Brandenburg-Ansbach uit 1517   Verrader van Lijfland? De Nederlandse ordemaarschalk Jasper van Munster en het begin van de Lijflandse crisis, 1554-1557   Proberen te overleven. De geestelijke ridderorden in Utrecht, 1580-1620   Het middeleeuwse erfgoed van de Duitse Orde in Nederland