Averechts

De straatarme jood Max Lewin dook tijdens de oorlog onder, was in 1959 de bedenker en medeoprichter van Radio Veronica en stichtte een reeks ultrarechtse politieke partijen en bladen. Tegelijkertijd spioneerde deze Amsterdammer langdurig voor de DDR. Hij deed zaken in Berlijn en Leipzig, had er maîtresses en verwekte bij een Stasi-medewerkster een buitenechtelijk kind. Lewin raakte betrokken bij een poging om een Amsterdams metrostation op te blazen en werd gezien als het brein achter de ontvoering van Provo-voorman Roel van Duijn.

In 1975 ontmaskerde de Binnenlandse Veiligheidsdienst Lewin. Dat leidde niet alleen tot ophef binnen het kabinet-Den Uyl en een slepende rechtszaak met een verrassende uitkomst, maar ook tot de val van drie Amsterdamse wethouders. Waarom een oerconservatieve joodse zakenman met nazistische vrienden bijna vijftien jaar lang geheim agent was voor een communistisch land bleef altijd een raadsel. Gesprekken met de hoofdrolspeler en zijn toenmalige collega's en tegenstanders, alsmede vertrouwelijke archiefstukken maakten het mogelijk om dit mysterie en andere vraagstukken te ontrafelen.